Γλωσσάριο
Σε αυτό το γλωσσάριο εξηγούνται σύντομα σημαντικοί όροι σχετικά της προσβασιμότητας ιστοτόπων. Τις σύντομες πληροφορίες που θα βρείτε εδώ, σε σχέση με τα διάφορα θέματα γύρω απο τη προσβασιμότητα ιστοτόπων, είναι ταξινομημένες κατά λέξεις-κλειδιά.
Ελληνική μετάφραση: Προσβασιμότητα
Ελληνική μετάφραση: Εναλλακτικά κείμενα
Το εναλλακτικό κείμενο (alt text) καθιστά το περιεχόμενο και τη λειτουργία των εικόνων προσβάσιμα σε τυφλούς, επειδή μπορεί να αναπαραχθεί με υποστηρικτικές τεχνολογίες. Το εναλλακτικό κείμενο πρέπει να μεταφέρει τη λειτουργία ή/και το περιεχόμενο εικόνας ενός γραφικού.
Εναι μια προδιαγραφή που δημοσιεύθηκε από το World Wide Web Consortium (W3C) που καθορίζει το πώς να αυξηθεί η προσβασιμότητα του δυναμικού περιεχομένου ιστοσελίδων. Η ARIA επιτρέπει την προσβασιμότητα επιτρέποντας στον κατασκευαστή να παρέχει όλες τις σημασιολογίες για να περιγράψει πλήρως την υποστηριζόμενη λειτουργία.
Ελληνική μετάφραση: Υποστηρικτική τεχνολογία.
Η υποστηρικτική τεχνολογία είναι ο όρος για assistive technology και σημαίνει πιθανά βοηθήματα που χρειάζονται για να γίνουν οι πληροφορίες προσβάσιμες, αντιληπτές και επεξεργάσιμες παρά τους περιορισμούς. Εναλλακτικά, μπορεί κανείς να μιλήσει και για βοηθητική τεχνολογία. Συντομογραφία: AT.
Το AT περιλαμβάνει το ακόλουθο λογισμικό και υλικό:- Αναγνώστης οθόνης
- Οθόνη Braille
- Μεγέθυνση οθόνης
- Φωνητικός έλεγχος
- Ειδικά ποντίκια και πληκτρολόγια
- Έλεγχος ματιών και στόματος
Ελληνική μετάφραση: Βιομετρικά. Τα βιομετρικά δεδομένα είναι βιολογικές μετρήσεις ή φυσικά χαρακτηριστικά που χρησιμοποιούνται για την αναγνώριση ατόμων. Η χαρτογράφηση δακτυλικών αποτυπωμάτων, η αναγνώριση προσώπου και οι σαρώσεις αμφιβληστροειδούς είναι οι πιο γνωστές μορφές αυτής της τεχνολογίας.
Με την ηλεκτρονική οθόνη Braille, ένα βοήθημα για τυφλούς, τα περιεχόμενα της οθόνης μπορούν να εμφανίζονται σε γραφή Braille σε έναν τύπο πληκτρολογίου. Επομένως, οι τυφλοί μπορούν να αντιληφθούν το περιεχόμενο απτικά. Η οθόνη Braille είναι ένα συμπλήρωμα στο κανονικό πληκτρολόγιο.
Ελληνική μετάφραση: Ιχνηλάτηση. Το Breadcrumb είναι μια δευτερεύουσα πλοήγηση σε έναν ιστότοπο. Τώρα, το Breadcrumb βοηθά τον χρήστη να οπτικοποιήσει τον τρόπο δόμησης του περιεχομένου και πλοήγησης πίσω στις προηγούμενες Ιστοσελίδες και μπορεί να προσδιορίσει την τρέχουσα θέση εντός μιας σειράς Ιστοσελίδων. Η πλοήγηση Breadcrumb βρίσκεται συχνά στο επάνω μέρος της σελίδας και συνήθως δεν είναι πολύ αισθητή ως στοιχείο σχεδίασης.
Το CAPTCHA (Completely Automated Public Turing test to tell Computers and Humans Apart) είναι ένας μηχανισμός ασφαλείας γνωστός και ως έλεγχος ταυτότητας πρόκλησης-απόκρισης. Το CAPTCHA βοηθά στην προστασία από ανεπιθύμητη αλληλογραφία και αποκρυπτογράφηση κωδικού πρόσβασης, ζητώντας από το άτομο που το χρησιμοποιεί να κάνει ένα απλό τεστ που διασφαλίζει ότι το άτομο είναι άνθρωπος και όχι υπολογιστής.
Ελληνική μετάφραση: Πλαίσιο ελέγχου. Ένα πλαίσιο ελέγχου χρησιμοποιείται για την εισαγωγή και την εμφάνιση τιμών αλήθειας. Αποτελεί κοινή πρακτική η διατύπωση της συνθήκης επιλογής όχι ως ερώτηση αλλά ως δήλωση (π.χ. «Αποδέχομαι τους Όρους και Προϋποθέσεις» αντί για «Αποδέχεστε τους Όρους και Προϋποθέσεις;»). Τα πλαίσια ελέγχου χρησιμοποιούνται συχνά για τη δημιουργία διαδραστικών λιστών ελέγχου, λιστών επιλογής ή λιστών ερωτήσεων στις οποίες μπορούν να επιλεγούν πολλές επιλογές από μια λίστα.
Έλεγχος χρωματικής διαφοράς μεταξύ φόντου και προσκηνίου.
Το μοντέλο αντικειμένου εγγράφου (DOM) είναι μια προδιαγραφή μιας διεπαφής προγραμματισμού που αναπαριστά αρχεία HTML ή XML ως δομή δέντρου στην οποία κάθε κόμβος είναι ένα αντικείμενο που αντιπροσωπεύει ένα μέρος του αρχείου. Για παράδειγμα, μια παράγραφο, μια επικεφαλίδα, ένα βίντεο ή ένα κελί πίνακα.
Η διεπαφή είναι ανεξάρτητη από την πλατφόρμα και τη γλώσσα προγραμματισμού και επομένως επιτρέπει την αλλαγή της δομής και της διάταξης ενός εγγράφου με τυποποιημένο τρόπο. Στο πρόγραμμα περιήγησης ιστού, αυτό αποτελεί ένα σημαντικό δομικό στοιχείο για δυναμικούς ιστότοπους.
Ελληνική μετάφραση: Διακοσμητικά γραφικά. Σε πολλούς ιστότοπους, ορισμένες εικόνες χρησιμοποιούνται καθαρά για σχεδιαστικούς λόγους χωρίς αυτές οι εικόνες να είναι σχετικές με την κατανόηση του περιεχομένου. Περιστασιακά χρησιμοποιούνται επίσης εικόνες για τη δημιουργία μιας επιθυμητής διάταξης. Τέτοια γραφικά είναι παραδείγματα καθαρά διακοσμητικών εικόνων. Οι αμιγώς διακοσμητικές εικόνες προορίζονται μόνο για αισθητικούς λόγους και δεν περιέχουν καμία πληροφορία ή διαδραστική λειτουργικότητα.
Ελληνική μετάφραση: ψηφιακή προσβασιμότητα. Περιλαμβάνει όλους τους τομείς που καθιστούν δυνατή την πρόσβαση στο Διαδίκτυο ή σε ψηφιακές εφαρμογές για όλους τους χρήστες. Η βάση είναι οι Οδηγίες Προσβασιμότητας Περιεχομένου Ιστού 2.1 (WCAG 2.1), στις οποίες βασίζεται και ο Κανονισμός Προσβάσιμης Τεχνολογίας Πληροφορικής.
Οι ανιχνευτές ματιών είναι συσκευές και συστήματα που καταγράφουν και επιτρέπουν την ανάλυση των κινήσεων των ματιών. Τώρα, η παρακολούθηση ματιών αναφέρεται στην καταγραφή κυρίως καθηλώσεων (σημείων που κοιτάτε προσεκτικά). Επίσης, των σακκάδων (γρήγορο μάτι κινήσεις) και παλινδρομήσεις υπάρχουσες οφθαλμικές κινήσεις ενός ατόμου.
Ελληνική μετάφραση: Απλή γλώσσα. Η "Απλή γλώσσα" είναι μια γλωσσικά απλοποιημένη έκδοση της τυπικής γλώσσας ή της τεχνικής γλώσσας. Το γλωσσικό στυλ είναι απλούστερο, σαφέστερο και πιο κατανοητό. Τα κείμενα σε απλή γλώσσα βοηθούν στην κατανόηση του περιεχομένου. Στα πλαίσια της προσβασιμότητας συνιστάται η χρήση της απλής γλώσσας.
Ελληνική μετάφραση: Ευρωπαϊκός νόμος για την προσβασιμότητα. Συντομογραφία: EAA.
Οδηγία για τις απαιτήσεις προσβασιμότητας για προϊόντα και υπηρεσίες, γνωστή και ως Οδηγία (ΕΕ) 2019/882.
Ελληνική μετάφραση: Εμφάνιση εστίασης. Είναι η διαφορά στη φωτεινότητα μεταξύ των καταστάσεων εστίασης και μη εστίασης ενός στοιχείου. Συνιστάται να εχει τουλάχιστον την ακόλουθη αναλογία 3:1. Επιπλέον, η ένδειξη εστίασης (στα Αγγλικά: Focus indicator) πρέπει να περιλαμβάνει το εστιασμένο στοιχείο.
Ελληνική μετάφραση: Ένδειξη εστίασης. Τα άτομα που δεν πλοηγούνται με το ποντίκι αλλά με το πληκτρολόγιο βασίζονται ότι είναι οπτικά σαφές ποιο διαδραστικό στοιχείο ελέγχουν τη δεδομένη στιγμή. Σχετίζεται με το κριτήριο επιτυχίας 2.4.7 Τρέχουσα θέση εστίασης πάντα ορατή . Αυτό είναι σημαντικό, αφενός, για να παραμείνουν προσανατολισμένοι κατά την πλοήγηση στον ιστότοπο και, αφετέρου, να γνωρίζουν ανά πάσα στιγμή με ποιο στοιχείο αλληλεπιδρούν.
Όταν εμφανίζεται περιεχόμενο κατα την εστίαση ενός στοιχείου, τότε πρέπει να παραμένει το εστιασμένο στοιχείο πλήρως ορατό.
Οι κατευθυντήριες γραμμές παρέχουν τις οδηγίες τις οποίες πρέπει να ακολουθήσει ο εκάστοτε κατασκευαστής
προκειμένου να καταστεί το περιεχόμενο πιο προσβάσιμο σε χρήστες με διαφορετικές δυσχέρειες. Οι
κατευθυντήριες γραμμές δεν μπορούν να υποβληθούν σε ελέγχους. Παρέχουν μόνο το πλαίσιο και τους
γενικούς στόχους για να βοηθήσουν τους κατασκευαστές να κατανοήσουν τα κριτήρια επιτυχίας και να
εφαρμόσουν καλύτερα τις τεχνικές.
Ελληνική μετάφραση: Οδηγίες σχετικά με την εφαρμογή του WCAG 2.0 σε τεχνολογίες πληροφοριών και επικοινωνιών εκτός Ιστού. Συντομογραφία: WCAG2ICT.
Ο οδηγός WCAG2ICT περιγράφει πώς οι Οδηγίες προσβασιμότητας περιεχομένου Ιστού (WCAG) 2.0 και οι αρχές, οι οδηγίες και τα κριτήρια επιτυχίας μπορούν να εφαρμοστούν σε τεχνολογίες πληροφοριών και επικοινωνιών εκτός Ιστού.
Η HTML 5 (HyperText Markup Language, Γλώσσα σήμανσης υπερκειμένου) είναι η πέμπτη έκδοση της HTML, της κύριας γλώσσας σήμανσης για ιστοσελίδες. Έγινε δημόσια διαθέσιμη στις 22 Ιανουαρίου 2008, με στόχο την βελτίωση της γλώσσας.
Ελληνική μετάφραση: Χάρτης εικόνας. Σε μία εικόνα καθορίζεται, με την παράμετρο usemap ένα σύνολο από ενεργές περιοχές. Δηλαδή, διαδραστικές περιοχές. Με κάθε περιοχή είναι αλλος πόρος συνδεδεμένος, ο οποίος θα φορτωθεί αν πατηθεί η περιοχή.
Συντομογραφία: ID. Αυτό είναι ένα χαρακτηριστικό που σας επιτρέπει να προσδιορίζετε με σαφήνεια στοιχεία.
Ελληνική μετάφραση: Διεθνής Οργανισμός Τυποποίησης. Συντομογραφία: ISO. Είναι η διεθνής ένωση οργανισμών τυποποίησης και αναπτύσσει διεθνή πρότυπα σε όλους τους τομείς με εξαίρεση τα ηλεκτρικά, τα ηλεκτρονικά και τις τηλεπικοινωνίες. Το ISO είναι μια ένωση σύμφωνα με τον Ελβετικό Αστικό Κώδικα (Άρθρο 60 ZGB).
Η JavaScript (JS) είναι γλώσσα προγραμματισμού. Είναι μια γλώσσα σεναρίων που βασίζεται στα πρωτότυπα. Επίσης, είναι δυναμική και έχει συναρτήσεις ως αντικείμενα πρώτης τάξης. Η σύνταξή της είναι επηρεασμένη από τη C.
Το JAWS είναι ένα πρόγραμμα ανάγνωσης οθόνης από την εταιρεία Freedom Scientific.
Ακολουθούν οι 5 βασικοί κανόνες της τεχνολογίας ARIA:
1. Μην χρησιμοποιείτε την ARIA εάν μπορείτε να επιτύχετε την ίδια σημασιολογία με ένα εγγενές στοιχείο ή χαρακτηριστικό HTML.
2. Μην αλλάζετε τη σημασιολογία του εγγενούς HTML (εκτός αν πραγματικά πρέπει).
3. Όλα τα διαδραστικά στοιχεία ελέγχου ARIA πρέπει να μπορούν να χρησιμοποιηθούν με το πληκτρολόγιο.
4. Μην αφαιρείτε τη σημασιολογία και μην αποκρύπτετε στοιχεία με δυνατότητα εστίασης (χρησιμοποιώντας
role="presentation" ή aria-hidden="true" σε ένα διαδραστικό στοιχείο).
5. Βεβαιωθείτε ότι όλα τα διαδραστικά στοιχεία έχουν ένα προσβάσιμο όνομα (Accessibility API).Το KoliBri είναι η βασισμένη στο web βιβλιοθήκη στοιχείων προσβασιμότητας. Περιλαμβάνει προσβάσιμα και επαναχρησιμοποιήσιμα στοιχεία ιστού για στοιχεία HTML που εμφανίζονται συχνά για να διασφαλιστεί η προσβασιμότητα και η χρηστικότητα.
Τα ορόσημα Landmarks (roles) χρησιμοποιούνται για την κατηγοριοποίηση και ομαδοποίηση περιεχομένου σε μια ιστοσελίδα για καλύτερη προσβασιμότητα. Για παράδειγμα,
role="main" για την επισήμανση του κύριου περιεχομένου ή role="contentinfo" για την επισήμανση του υποσέλιδου.Ελληνική μετάφραση: Ζωντανή περιοχή. Η ζωντανή περιοχή είναι μέρος μιας σελίδας που ενημερώνονται σε ακανόνιστα διαστήματα. Προαπαιτούμενη είναι σήμανση της τεχνολογίας ARIA, για να αναγνωριστεί αυτόματα και να εκφωνηθεί από προγράμματα ανάγνωσης οθόνης.
Υπάρχουν αρκετά θέματα προσβασιμότητας που δε μπορούν να γίνουν αντιληπτά από ένα αυτοματοποιημένο εργαλείο και οι αναφορές που αυτό παράγει μπορεί να είναι περιορισμένες. Για το λόγο αυτό θα πρέπει να γίνεται και χειρωνακτικός έλεγχος (Manual Checks). Για παράδειγμα, εάν η εστιάση είναι πάντα ορατή.
Το Πρωτόκολλο Matterhorn είναι ένα έγγραφο από την ένωση PDF που βοηθά τους προγραμματιστές λογισμικού και τους αναθεωρητές εγγράφων να δημιουργήσουν ένα PDF σύμφωνα με PDF/UA. Περιγράφει 136 συνθήκες σφάλματος, οι οποίες χωρίζονται σε 31 σημεία δοκιμής.
Από τις 136 συνθήκες σφάλματος, οι 87 μπορούν να ελεγχθούν από το PAC (PDF Accessibility Checker). 47 οι συνθήκες σφάλματος πρέπει να ελέγχονται χειροκίνητα από άνθρωπο. 2 συνθήκες σφάλματος δεν μπορούν να αντιστοιχιστούν σε καμία από αυτές τις κατηγορίες.
Η νοηματική γλώσσα είναι οπτικο-κινησιακή γλώσσα, δηλαδή βασίζεται στην κίνηση των χεριών, στην στάση ή την κίνηση του σώματος καθώς και στις εκφράσεις του προσώπου για να αποδώσει ένα νόημα. Διαθέτει λεκτικές και συντακτικές δομές για να εκφράσει οποιοδήποτε αφηρημένη έννοια.
Το NVDA είναι ένα πρόγραμμα ανάγνωσης οθόνης και αναπτύζεται απο την οργάνωση NV Access.
Το περιεχόμενο μιάς σελίδας, μπορεί εύκολα και με προβλέψιμο τρόπο να εμφανίσει ή να απορρίψει κάποια στοιχεία περιεχομένου. Εκείνα τα στοιχεία που ο χρήστης επιθυμεί ή δεν επιθυμεί άλλο να παρακολουθήσει. Αυτό αφορά τα στοιχεία του ιστότοπου τα οποία η λειτουργικότητά τους προκύπτει από το αν ο χρήστης έχει εστιάσει (focus) σε αυτά μέσω πληκτρολογίου ή αν υπάρχει πάνω σε αυτά τα στοιχεία ο δείκτης του ποντικιού (hover).
Ελληνική μετάφραση: Λογισμικό ανοικτού κώδικα.
Αυτό είναι λογισμικό που είναι διαθέσιμο για χρήση από όλους. Οι όροι άδειας ρυθμίζουν τις πιθανές χρήσεις και τυχόν απορρέουσες υποχρεώσεις.
Εννοεί τις τέσσερις βασικές αρχές για την προσβασιμότητα περιεχομένου: Να είναι αντιληπτό, λειτουργικό,
κατανοητό και εύρωστο.
Στην επιστήμη των υπολογιστών, ο πηγαίος κώδικας, γνωστός και ως Quellcode ή κώδικας προγράμματος, είναι το αναγνώσιμο από τον άνθρωπο κείμενο ενός προγράμματος υπολογιστή, γραμμένο σε μια γλώσσα προγραμματισμού.
Οδικός χάρτης για προσβάσιμες εμπλουτισμένες εφαρμογές διαδικτύου.
Το χαρακτηριστικό
role="alert" είναι μια εξειδικευμένη μορφή αναφοράς κατάστασης. Είναι χρήσιμο για μηνύματα που μπορεί να είναι άμεσα σημαντικά για τους χρήστες και να απαιτούν άμεση προσοχή, όπως ειδοποιήσεις.Είναι επίσης ρόλοι της τεχνολογίας ARIA για ζωντανές περιοχές (live region), αλλά ειδικότερα το marquee και το timer υποστηρίζονται ελάχιστα από υποστηρικτικές τεχνολογίες.
Ελληνική μετάφραση: κριτήρια επιτυχίας. Για κάθε κατευθυντήρια γραμμή (Guideline), παρέχονται δοκιμαστικά κριτήρια επιτυχίας. Αυτά επιτρέπουν τη χρήση του WCAG 2.1 όταν χρειάζονται έλεγχοι συμμόρφωσης. Για παράδειγμα, έλεγχος για την τήρηση προδιαγραφών σχεδιασμού, στους κανονισμούς και στις συμφωνίες με χρήση συμβολαίων. Για να καλυφθούν οι ανάγκες διαφορετικών ομάδων αλλά και διαφορετικών καταστάσεων, ορίζονται τρία επίπεδα συμμόρφωσης: Α (χαμηλότερο), ΑΑ και ΑΑΑ (υψηλότερο).
Περιεχόμενο που αναβοσβήνει ή αντικείμενα με γρήγορες εναλλαγές χρωμάτων ή αντικειμένων.
Ελληνική μετάφραση: Διεπαφή χρήστη. Είναι το μέρος ενός προγράμματος υπολογιστή που επικοινωνεί με τον χρήστη. Υπάρχουν οι ακόλουθοι τύποι διεπαφών χρήστη που βασίζονται σε υπολογιστή:
1. Απτή διεπαφή χρήστη (αγγλικά: Tangible User Interface TUI) Η λειτουργικότητα του συστήματος ενσωματώνεται από φυσικά αντικείμενα και μπορεί να ελεγχθεί και να διαβαστεί μέσω αυτών ταυτόχρονα. 2. Διεπαφή υπολογιστή εγκεφάλου (αγγλικά: Brain Computer Interface BCI) Επιτρέπει να χειρίζετε ο άνθρωπος έναν υπολογιστή χρησιμοποιώντας το μυαλό του. 3. Γραφικό περιβάλλον χρήστη (αγγλικά: Graphical User Interface GUI) Οι γραφικές διεπαφές χρήστη μπορούν να χρησιμοποιηθούν για το σχεδιασμό πολύπλοκων επιφανειών. 4. Διεπαφή γραμμής εντολών (αγγλικά: Command Line Interface CLI) Οι γραμμές εντολών απαιτούν από τον χρήστη να εισάγει τις κατάλληλες εντολές χρησιμοποιώντας το πληκτρολόγιο. 5. Φυσικές διεπαφές χρήστη (αγγλικά: Natural User Interface NUI) Οι φυσικές διεπαφές χρήστη, όπως η οθόνη αφής, είναι ευαίσθητες στην αφή και ανταποκρίνονται στις κινήσεις των δακτύλων και των χεριών. 6. Διεπαφές χρήστη που βασίζονται σε φωνή (αγγλικά: Voice User Interfaces VUI) Ο χρήστης επικοινωνεί με ένα σύστημα χρησιμοποιώντας προφορικές λέξεις μέσω διεπαφών χρήστη που βασίζονται σε φωνή. 7. Αντιληπτική διεπαφή χρήστη (αγγλικά: Perceptual User Interface PUI) Είναι ο συνδυασμός GUI, VUI και ηλεκτρονικής αναγνώρισης χειρονομιών που έχει σκοπό να διευκολύνει την επικοινωνία με τον υπολογιστή. Αυτή η προσέγγιση είναι ακόμη υπό ανάπτυξη. 8. Κειμενική διεπαφή χρήστη (αγγλικά: Text User Interface TUI) Οι διεπαφές χρήστη προσανατολισμένες στους χαρακτήρες βασίζονται σε κείμενο. Δεν απαιτούν εισαγωγή εντολών από τον χρήστη, αλλά συνήθως παρουσιάζονται με τη μορφή μενού που λειτουργούν με το πληκτρολόγιο και σπάνια με το ποντίκι.Αυτόματη αξιολόγηση, με τη βοήθεια εργαλείων αξιολόγησης προσβασιμότητας του περιεχομένου (accessibility evaluation tools). Για παράδειγμα, το Cynthia Says και το Bobby. Αλλά και επικύρωση της γλώσσας επισήμανσης (markup validation) με τη βοήθεια κατάλληλων εργαλείων. Για παράδειγμα, HTML validators και CSS validators.
Η Κοινοπραξία του Παγκοσμίου Ιστού (WWW Consortium, συντ. W3C) είναι η κύρια οργάνωση διεθνών προτύπων για το Παγκόσμιο Ιστό. Ιδρύθηκε και οδηγήθηκε μέχρι σήμερα από τον Τιμ Μπέρνερς Λι.
Στα Ελληνικά: WCAG "Αναλογία αντίθεσης". Το WCAG συνιστά ελάχιστες τιμές για την αναλογία αντίθεσης μεταξύ προσκηνίου και φόντου με βάση έναν μαθηματικό τύπο. Πρόκειται για τη διαφορά στην αντιληπτή «φωτεινότητα» (σχετική φωτεινότητα). Αυτή η διαφορά στη φωτεινότητα εκφράζεται σε αναλογία 1:1 (για παράδειγμα, λευκό κείμενο σε λευκό φόντο) προς 21:1 (για παράδειγμα, μαύρο κείμενο σε λευκό φόντο).
Η γλώσσα XML (Εκτεταμένη Γλώσσα Επισήμανσης, eXtended Markup Language) είναι ακόμη ένας απόγονος της SGML ο οποίος δίνει τη δυνατότητα δημιουργίας προσαρμοσμένων γλωσσών επισήμανσης. Επίσης, ακόμη και δικές μας.
Λατινικό: Y
Λατινικό: Z